Boşanma Sebepleri
Boşanma sebepleri eşlerin evlilik birliğini sonlandırmaya karar verdiği zamanda önem arz etmektedir. Evlilik birliğinin temelden sarsılması boşanma sebeplerinin başında gelmektedir. Temelden sarsılan evlilik birliğinin devamında fayda yoktur. Eşlerin birbirine karşı anlayışını, sevgisini, saygısını kaybetmesi, fiziki veya manevi şiddet gibi unsurlardan birinin veya aynı anda bir kaçının gerçekleşmesi halinde evlilik birliğinin temelden sarsıldığı kabul edilir. Bu durumda eşlerden biri veya her ikisi birden boşanmak için mahkemeye başvurabilir. Boşanma sebepleri genel ve özel boşanma sebepleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Genel Boşanma Sebepleri Nelerdir ?
Genel boşanma sebepleri spesifik bir olgu içermeyen, genel anlamda evlilik birliğinin devamının her iki taraf için de fayda sağlamayacağı durumlarda söz konusu olmaktadır. Boşanmanın genel sebepleri 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 166. maddesinde düzenlenmiştir.
Bu düzenlemeye göre boşanma için genel sebepler şunlardır:
- Evlilik birliğinin temelden sarsılması (şiddetli geçimsizlik, genel olarak anlaşamama vb. durumlar)
- Eşlerden her iki tarafın da anlaşarak evliliği sona erdirme isteğinin olması,
- Bozulan ortak hayatın aradan uzun bir süre geçmesine rağmen yeniden kurulamaması.
Boşanma neticesi doğuran genel sebepleri detaylı olarak incelemek faydalı olacaktır.
Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması
Boşanma sebeplerinin başında evlilik birliğinin temelden sarsılması gelmektedir. Evlilik birliğinin temelden sarsılması kavramı 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 166. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Kanununun ilgili maddesinde yapılan düzenlemeye göre, çiftlerin ortak yaşamı sürdürebilmeleri kendilerinden beklenmeyen hallerde evlilik birliğinin temelden sarsıldığı kabul edilmektedir. Bu durumda eşlerden biri boşanma talebiyle dava açabilir. Kural olarak açılan davaya diğer eşin itiraz hakkı bulunmamaktadır. Lakin dava açan eş, davalı eşten daha ağır kusurlu ise hakkın kötüye kullanılmasını teşkil etmemek kaydı ile davalı boşanma davasına itiraz edebilecektir. Yapılan itiraz davanın görüldüğü Aile Mahkemesi hakimi tarafından incelenir. Evliliğin devamında eşler ve/veya çocuklar için bir fayda görmez ise itirazı reddederek boşanmaya karar verebilir.
Evlilik en az bir yıldır devam ediyor ve eşlerin her ikisi birden mahkemeye boşanması halinde veya eşlerden biri tarafından açılan dava diğer eş tarafından kabul edilmişse evlilik birliğinin yine temelden sarsıldığı kabul edilir.
Eşlerin Anlaşarak Boşanmayı Talep Etmesi
Bir yıldan fazladır devam eden bir evlilikte boşanma talebiyle eşlerin birlikte mahkemeye başvurması veya eşlerden birinin açtığı davayı diğer eş kabul ederse boşanma sebeplerinden birinin varlığı kabul edilir. Bu durumda eşler anlaşmalı boşanma yoluna başvurabilirler. Anlaşmalı boşanma süreci çekişmeli boşanmaya göre daha kolaydır, eşler daha az yıpranır. Anlaşmalı boşanma talebinin mahkeme tarafından kabul edilebilmesi için bir takım şartların mevcut olması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma davasında aranan hususlar şunlardır:
- Eşlerin mali durumlar ve çocuğa ilişkin hususlarda tam anlamıyla anlaşma sağlamış olması (hakim bu anlaşmayı çocuğun menfaatine uygun bulmalıdır),
- Anlaşmalı boşanma protokolünün varlığı,
- Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,
- Eşlerin mahkeme huzurunda boşanma iradelerin beyan etmeleri.
Eşler Arasında Ortak Hayatın Yeniden Kurulamaması
Boşanma sebeplerinden birine dayanılarak açılan davada mahkeme boşanma talebinin ve davanın reddine karar verebilir. Mahkeme tarafından verilen kararın kesinleşmesinden başlayarak üç yıl geçmiş olmasına rağmen eşler arasında ortak hayat yeniden kurulamamış ise evlilik birliğinin temelden sarsıldığı kabul edilir. Bu durumda eşlerden herhangi biri mahkemeye başvurarak boşanma talebinde bulunabilir. Bu talep üzerine mahkeme eşler hakkında boşanmaya ilişkin karar verir. Hakim bu hususta evlilik birliğinin temelden sarsılıp sarsılmadığını, boşanma sebebinin gerçekleşip gerçekleşmediğini inceleyemez. Boşanmaya karar vermelidir.
Özel Boşanma Sebepleri Nelerdir ?
Özel boşanma sebepleri kanunda tahdidi (sınırlı) olarak sayılmıştır. Kanunda belirtilenler dışında özel bir boşanma sebebi yoktur. Özel sebepler 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 161. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
İlgili kanuna göre boşanmanın özelsebepleri şunlardır:
- Zina (TMK 161)
- Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış (TMK 162)
- Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme (TMK 163)
- Terk (TMK 164)
- Akıl hastalığı (TMK 165)
Zina
Eşlerden birinin evlilik birliğindeki sadakat yükümlülüğüne aykırı davranarak bir üçüncü kişiyle cinsel birliktelik yaşaması halinde, diğer eş zinaya dayanarak boşanma davası açabilir. Zina olayını öğrenen eşin bu sebebe dayanarak dava açabilmesi için zamanaşımı süresi söz konusudur. Zinanın varlığını öğrenen eş altı ay içerisinde boşanma davası açmalıdır. Boşanma davası açma hakkı herhalde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmesi ile düşer. Diğer eşin zinayı affetmesi halinde bu sebebe dayanarak boşanma davası açma hakkı ortadan kalkacaktır.
Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış
Eşlerden birinin hayatına diğer eş tarafından kast edilmesi, eşlerden birinin bir diğerine pek kötü muamelede bulunması, onurunu kırıcı davranışlarda bulunması boşanmanın sebeplerinden biridir. Bu sebebe dayanarak boşanma davası açılabilmesi için de hak düşürücü süre vardır. Sayılan davranışlardan birine veya birkaçına maruz kalan eş öğrenmeden itibaren altı ay ve her durumda beş yıl içerisinde dava açmalıdır. Eşin bu davranışları affetmesi halinde dava hakkı olmayacaktır.
Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme
Eşlerden birinin küçük düşürücü bir suç işlemesi, haysiyetsiz hayat sürmesi diğer eşi de etkiliyor ise bu durum boşanmanın sebeplerinden birini teşkil eder. Eş için evlilik birliğinin devamı çekilmez hale gelmiş ise eş her zaman bu sebebe dayanarak boşanma davası açabilir. Bu boşanma sebebinde hak düşürücü süre yoktur.
Terk
Terk TMK’ nın 164. maddesinde anlatılmıştır. Evliliğin devam ettiği süre içerisinde eşlerden biri evlilik birliğinin vermiş olduğu yükümlülüklerinden birini veya birkaçını yerine getirmemek amacıyla evi terk ederse, haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmezse, bu durum en az altı aydır devam etmekte ve mahkeme veya noter tarafından yapılan ihtar sonuç vermemişse, terke maruz kalan eş boşanma davası açabilir. Yine diğer eşi ortak konutu terk etmeye zorlayan eş de terk etmiş sayılır. Aynı şekilde eşin ortak konuta dönmesini engelleyen eşin de terk ettiği kabul edilir.
Terk olgusunun gerçekleştiği tarihten itibaren dört ay geçmedikçe eşe eve dönmesi için mahkeme veya noter aracılığı ile ihtarda bulunulamaz. Dört aylık terk süresi dolduktan sonra terk eden eşe iki ay içerisinde eve dönmesi için ihtarda bulunulur. İki ay geçtikten sonra terk eden eş eve dönmez ise boşanma davası açılabilir.
Akıl Hastalığı
Eşlerden birinin tedavisi mümkün olmayan akıl hastalığına yakalanmış olması ve buna binaen ortak hayatın diğer eş için çekilmez hale gelmesi boşanmanın özel sebeplerinden sonuncusudur. Eşin yakalandığı akıl hastalığının düzelmesine olanak bulunmadığı hususu resmi sağlık kurulu tarafından tespit edilmelidir. Bu tespit tutanağı ile beraber diğer eş boşanma davası açabilecektir.
Sonuç
Boşanma sebepleri evlilik birliğinin devam etmesinde fayda kalmadığı durumlarda söz konusu olmaktadır. Özel ve genel olmak üzere ikiye ayrılan boşanma sebeplerini makalemizde geniş bir şekilde ele aldık. Evlilik birliğinin temelden sarsılması boşanma sebeplerinin başında gelmektedir. Bunun sebebi ispatının daha kolay olması, hak düşürücü sürenin bulunmaması ve herhangi bir prosedürün bulunmamasıdır. Özel boşanma sebeplerinden ise en çok zinaya dayalı boşanma davaları açılmaktadır. Boşanma sebeplerinden hangisi olursa olsun hak kaybına uğramamak adına bu süreci bir avukat aracılığı ile yönetmek oldukça faydalı olacaktır.
Boşanma sebepleri genel ve özel olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Evlilik birliğinin temelden sarsılması, eşlerin anlaşması ve ortak hayatın yeniden kurulamaması boşanmanın genel sebeplerindendir.
Özel Boşanma Sebepleri Nelerdir?
Özel boşanma sebepleri Türk Medeni Kanununda tahdidi olarak sayılmıştır. Buna göre boşanmanın özel sebepleri; zina, hayat kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, haysiyetsiz hayat sürme, terk ve akıl hastalığıdır.
[…] ana ve babadadır. Bu hakkın sunduğu her türlü imkan ve külfetten ortak sorumludurlar. Eşler boşanmışlarsa, ortak hayata son verilmişse bu hak eşlerden birine verilir. Ölüm halinde de hak sağ kalan eş […]
[…] Boşanma sebepleri yazılmalıdır, […]
[…] sebeplerini geniş bir şekilde inceleyebilmek adına boşanma sebepleri adı altındaki makalemize buraya tıklayarak […]
[…] belirtilen özel boşanma sebepleri ise […]
[…] Hakim çocukların menfaatinin söz konusu olduğu durumlarda protokolde değişiklik yapabilecektir. Yapılan bu değişikliğin eşler tarafından onaylanmaması halinde boşanma talebi hakim tarafından reddedilecektir. Boşanmanın sağlanabilmesi için eşlerin protokolde yapılan değişiklikleri kabul etmesi gerekmektedir. Hakim, eşleri bizzat dinlemelidir. Boşanma sebepleri için tıklayınız. […]
[…] Boşanma, ölüm ve gaiplik önceki evliliği sona erdirir. […]
[…] İştirak etmek katılma, katılım anlamlarına gelmektedir. Ceza hukuku açısından suçun işlenmesine katılmak, destek olmak, yardım etmek, azmettirmek vs. anlamlarına gelmektedir. Hukuki anlamda çekişmeli boşanma veya anlaşmalı boşanmada çocuğun giderleri için ödenmesi gereken nafaka anlamında da kullanılmaktadır. Boşanma sebepleri konulu makalemize ulaşmak için tıklayınız. […]
[…] olarak kadın, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren üç yüz günlük süre geçmeden başka bir evlilik yapamaz. Fakat bu […]