Selimoğlu Hukuk

Velayet Ne Demek

Velayet TDK’ da “velilik, otorite, yetke” anlamlarında tanımlanmıştır. Hukuki anlamda velayet ise anne ve/veya babanın çocuk üzerindeki hak ve yükümlülükleridir. Velayet konusu 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 335. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Ana ve baba evli ise ortak velayet söz konusu olacak iken ayrı olunması durumunda bu hak ana veya babadan birine verilecektir.

Velayet Nedir

Velayet ergin olmayan çocuğun varlığı halinde söz konusu olmaktadır. Ana ve babaya tanınan kanuni haklardan biridir. Bu sebeple hukuki bir sebep olmaksızın ana ve babadan bu hak alınamayacaktır. Çocuklar ergin olsa da çocuk üzerinde bir kısıtlama söz konusu ise çocuk yine ana ve babanın velayeti altında kalacaktır. Ayrık durumlar saklı tutulmuş olup hakim tarafından çocuğa vasi de atanabilmektedir.

Ana ve Baba Evliyse

Velayet evlilik birliği bozulmadığı, devam ettiği sürece ana ve babadadır. Bu hakkın sunduğu her türlü imkan ve külfetten ortak sorumludurlar. Eşler boşanmışlarsa, ortak hayata son verilmişse bu hak eşlerden birine verilir. Ölüm halinde de hak sağ kalan eş de olacaktır.

Ana ve Baba Evli Değilse

Çocuk evlilik birliği dışında dünyaya gelmiş ise çocuğun velayeti anaya ait olacaktır. Lakin mahkeme bazı durumlarda bu hakkı babaya verilebileceği gibi çocuğa vasi atanmasına da karar verebilir.

Evlilik birliği dışında doğan çocuğun babaya verilebilmesi veya vasi atanabilmesi için gereken şartlar şunlardır:

  • Annenin küçük olması,
  • Annenin kısıtlı olması,
  • Annenin ölmüş olması veya bu hakkın kendisinden alınmış olmasıdır.

Mahkeme bu kararı verirken esas aldığı temel kriter ise çocuğun menfaatidir.

Üvey Çocukların Durumu

Ergin olmayan üvey çocuklara da özen, ilgi gösterme yükümlülüğü eşlere verilmiştir. Eşler bu konuda birbirine yardımcı olmalıdır, ergin olmayan çocukların ihtiyaçlarını gidermelidir. Üvey çocukların miras paylaşımı hususundaki haklarını incelemek için tıklayınız.

velayet

Velayet Hakkı

Velayet hakkının kapsamı TMK 339 ve devamı maddelerinde belirtilmiştir. Buna göre ana ve baba ergin olmayan çocuğun bakımı, eğitimi hususunda çocuğun menfaatini göz önünde bulundurarak kararlar almalıdır. Çocukta ana ve babasının sözünden çıkmamalıdır. Ailesinin izni olmadan çocuk evi terk etmemelidir. Ergin olmayan çocuğun hayatı hakkında ana ve baba çocuğun düşüncelerine de önem vermeli, onu dinlemelidir. Bu hak kapsamına çocuğun isminin verilmesi de dahildir. Çocuğun adı ana ve baba tarafından konulur.

Ana ve baba çocuğun eğitiminden, kişisel, ruhsal, fiziksel gelişiminden sorumludurlar. Çocuğun engelli olması halinde ana ve baba çocuğun ileride hayatını tek başına idame ettirebilmesi için çocuğa mesleki bir eğitim aldırmalıdırlar. Yine ergin olmayan çocuğun din eğitimine de ana ve baba karar verir. Çocuk ergin olduktan sonra istediği dini seçebilecektir.

Ana ve baba çocuklarını üçüncü kişilere karşı temsil yetkisine sahiptirler. Eşlerden birinin rıza vermiş olması diğer eşin de rıza verdiğine üçüncü kişi nezdinde karine oluşturur. Çocuk velayet altında ise çocuğun fiil ehliyeti, vesayet altındaki kişi gibi olup borçlarından kendi malvarlığı ile sorumludur. Ana ve baba çocuğu üçüncü kişilere karşı temsil yetkisine sahipken çocukta ailesini temsil edebilmektedir. Buna göre ergin olmayan çocuk ayırt etme gücüne sahip ise aile adına hukuki işlemler yapabilmektedir. Bu durumda ana ve baba borç altına girmektedir.

Ana ve babanın çocuğun menfaatini koruyamaması, ailenin çocuğu manevi olarak terk etmesi halinde çocuğun velayeti ana ve babadan alınabilir. Bu durumda çocuk ailenin yanından alınarak başka bir aileye veya bir kuruma verilebilir. Ana ve babanın maddi durumunun iyi olmamasına binaen çocuğun gelişimine güçleri yetmez ise mahkeme çocuğun korunması için gereken önlemleri alabilmektedir.

Velayetin Kaldırılması

Çocuğun korunması amacıyla hakim velayetin kaldırılmasına karar verebilir.
Hakim velayetin kaldırılmasına aşağıdaki hallerde karar verebilir:

  • Anne ve babanın deneyimsiz olması sebebiyle çocuğa bakamaması,
  • Ana ve babanın hastalığı sebebiyle çocuk üzerindeki yükümlülüklerini yerine getirememesi,
  • Ana ve babanın çocuğun yanında değil de başka bir yerde bulunması,
  • Çocuğa karşı yeterli ilginin, özenin gösterilmemesi, yükümlüklere ağır bir şekilde aykırı davranılması.

durumlarından birinin gerçekleşmesi halinde hakim çocuklara vasi atanmasına karar verebilir. Ana ve baba üzerinden kaldırılan velayet hakkı aksi belirtilmedikçe doğmuş ve doğacak tüm çocukları kapsar.

Ana ve babanın yeniden evlenmesi velayet konusunu etkilemez. Çocuğun üstün yararının bulunması halinde ise çocuğa vasi atanabilir. Çocuğa vasi atansa dahi ana ve baba çocukların bakım, eğitim giderlerini karşılamalıdır. Ana ve babanın ödeme gücü yoksa eğitim ve bakım giderleri devlet tarafından karşılanır.  Nafakaya ilişkin hususlar ayrıktır.

Sonuç

Velayet ergin olmayan çocuklar üzerinde ana ve babaya tanınmış hak ve yükümlülüktür. Ana ve baba velayet hakkına dayanarak çocuk adına üçüncü kişilerle hukuki işlem yapabilmesi bir hak iken, çocuğun eğitim, bakım masraflarını karşılaması ise bir yükümlülüktür. Velayet hakkına aykırı davranan ana ve babadan şartların varlığı halinde bu hak mahkeme tarafından alınır. Mahkeme velayet hakkının kaldırılması ile birlikte çocuğa vasi atanmasına karar verecektir. Bu hakkın kaldırılmasına ilişkin davada görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.

Velayet Nedir?

Velayet ergin olmayan çocuklar üzerinde ana ve babanın sahip olduğu hak ve yükümlülükleri ifade etmek amacıyla kullanır.

Velayet Davası Nerede Açılır?

Velayet davası talepte bulunanın yerleşim yerindeki Aile Mahkemesidir. Vasi atanmasına ilişkin davalarda görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesidir.

1 Yorum

Yorum Bırakın

Bize Ulaşın

Adres: Vatan Cad. No:4 Kat:3 D:10 Avrasya İş Merkezi
Kağıthane / İstanbul.
GSM: +90 505 548 24 61 [email protected] Çalışma Saatleri: Pazartesi-Cuma 09.00-18.00

İletişim Sayfası                                 

Son Yazılar

Koruma Tedbirine İtiraz Dilekçesi Örneği
Şubat 4, 2025
blank
İş Hukukunda İşveren ve İşçi Hakları Nelerdir
Ocak 29, 2025
blank
Çağlayan Arabulucu
Ocak 28, 2025