Hafta Tatili Nedir

Hafta tatili işçinin haftalık yapmış olduğu çalışmanın karşılığı olarak yapmış olduğu dinlenmedir. İşçiye bir haftalık çalışmasının karşılığında verilen izin de denilebilir. Bu izin Anayasa, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ve 4857 Sayılı İş Kanununda hüküm altına alınmıştır. Dinlenme hakkı çalışana verilmesi gereken anayasal güvence altına alınmış bir haktır. İşçiye hafta tatili yaptırılması zorunludur. İşçi, tatil yapması gereken günde çalışma yapmış ise yapmış olduğu çalışmanın karşılığı olan ücret işveren tarafından verilmelidir.

İşçiye haklı bir sebep olmaksızın yapmış olduğu çalışmanın karşılığı verilmez ise işçi bu durumda hukuki yollara başvurarak alacağını tahsil edebilecektir.

Hafta Tatili Ücreti

Hafta tatili işçiye bir haftalık çalışmasının karşılığı olarak verilen dinlenme hakkıdır. Bir haftalık çalışma periyodunda işçiye en az yirmi dört saatlik bir haftalık izin verilmelidir. İşçi izin süresi içerisinde çalışma yapmaz lakin çalışmış gibi günlük ücretini almaya hak kazanır. İşçinin dinlenme günündeki ücreti işveren tarafından tam ve eksiksiz olarak ödenmelidir.

İşveren tarafından iş, haftanın bir veya bir kaç günü zorlayıcı ve/veya ekonomik sebep olmaksızın  tatil edilirse bu çalışılmayan günler ücretli hafta tatiline hak kazanılması adına hesaba dahil edilecektir.

Zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde iş bir haftadan fazla süre ile tatil edilir ve bu sebepten dolayı işçilere yarım ücret ödenirse, hafta tatili ücreti için de bu yarım günlük ücret ödenmelidir.

Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır.

İşyerinde yüzde usulü uygulanıyorsa yine işçiye hafta tatili ücreti ödenmelidir.

İşçinin Ücretinin Ödenmesi Gereken Haller

Hafta tatili dışında aşağıdaki durumlarda da işçiye işveren tarafından ücret ödemesi yapılmalıdır:

• Çalışma yapılmamasına karşın kanunda çalışma süresinden sayılan süreler, kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günlerinde işçi çalışma yapmış olmasa da ücrete hak kazanır.
• İşçi evlenir, evlat edinir ya da anne veya babası, çocuğu, eşi, kardeşi ölürse; işveren tarafından işçiye üç günlük ücretli izin verilir. İşçi bu üç günlük sürede çalışma yapmamış olsa bile ücretini alır.
• İşçinin eşinin doğum yapması halinde ise işçi beş günlük ücretli izne hak kazanacaktadır. Bu durumda da işçiye ücreti tam ve eksiksiz olarak ödenir.
• Çalışan ebeveynlerden sadece birinin kullanması şartı ile bir yıl içerisinde toptan veya bölümler halinde; işçinin en az yüzde yetmiş engelli veyahut sürekli hastalığı bulunan çocuğunun tedavisinde kullanılmak üzere hastane raporuna dayanılarak on güne kadar ücretli izin verilir.
• Doktor tarafından verilen rapor ile bir haftaya kadar olan hastalık, dinlenme izinlerinde işçiye ücreti işveren tarafından ödenecektir.

Hafta Tatili Ücreti Hesaplama

Hafta tatilinde işçi çalışma yapmaksızın günlük ücretini almaya hak kazanır. İşçinin tatil günlerinde çalışma yapmaması asıl olandır. İşverenin talebi ile işçi bu günlerde çalışma yapmış ise yapmış olduğu çalışma karşılığında ek bir ücret alacaktır.

Örneğin; bir işçi asgari ücret ile çalışıyor olsun. 2023 yılı için asgari ücret net 11.402,32. TL’ dir. İşçinin günlük ücretini hesaplarken aylık aldığı ücret 30 gün sayısına bölünür. 11.402,32 / 30 = 380 TL. Asgari ücretle çalışan bir işçinin günlük ücreti 380 TL’ dir. İşçi, hafta tatil gününde çalışma yapmasa bile bu ücreti almaya hak kazanır. Lakin işçi çalışma yapmış ise işçi günlük ücretinin bir buçuk kadar ücrete daha hak kazanacaktır. Yani hafta tatili gününde çalışan işçinin bir günlük ücreti 380 + 380 x 1.5 = 950 TL olacaktır.

İşçi bir ay içerisinde toplam 3 hafta tatili gününde çalışma yapmış ise 950 x 3= 2850 TL almaya hak kazanacaktır.

Hafta tatili ücreti brüt ücret üzerinden değil, net ücret üzerinden hesaplanır.

Hafta Tatili Ücreti Alacağında Dava Nasıl Açılır ?

Hafta tatili günlerinde çalışma yapan işçinin, kanunda belirtilen çalışma karşılığı işçiye verilmelidir. İşçiye ödeme yapılmaması halinde işçi bu ücretin kendisine ödenmesi için işverenine başvurabilir. İşverence olumlu bir dönüş olmaması halinde işçi, hukuki yollara başvurabilir.

İşçi dava açmadan önce arabuluculuk merkezine başvuru yapmalıdır. Arabulucuya başvuru, dava şartıdır. Arabulucuya başvuru yapılmaksızın dava açılması halinde mahkeme davayı esastan incelemeksizin usulden reddine karar verecektir. Yani dava açmadan önce arabulucuya başvurulması mecburidir.

Arabuluculuk süreci neticesinde işçi ve işveren arasında anlaşma sağlanması halinde arabulucu tarafından bir anlaşma tutanağı hazırlanır. Bu anlaşma tutanağı ilam hükmündedir. Anlaşma neticesinde ödenmesi belirlenen ücret, işveren tarafından ödenmez ise işçi bu anlaşma tutanağına dayanarak işveren aleyhine icra takibi başlatabilir.

Arabuluculuk süreci sonunda taraflar anlaşamaz ise işçi, son tutanak ile birlikte dava yoluna başvurabilir.

Hafta tatili alacağı için açılacak olan davada görevli mahkeme, iş mahkemeleridir. İş mahkemelerinin olmadığı yerde asliye hukuk mahkemeleri görevlidir. Yetkili mahkeme ise işçinin işini, çalışmasını yaptığı yer mahkemesi veya davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

Zamanaşımı

Hafta tatili alacağı olan işçi hak kazanmış olduğu ücreti dava yoluyla elde edebilmesi için süresinde talep etmelidir. Ücret alacaklarında zamanaşımı beş yıldır. İşçi dava tarihi itibariyle son beş yıldaki alacağını talep edebilir. Örneğin; 2023 yılında dava açmış olan işçi 2018 öncesi tatil alacağını talep edemeyecektir lakin 2018 öncesi alacak zamanaşımına uğramış olacaktır. İş ilişkisi devam etmiş olsa da zamanaşımı işlemeye devam edecektir.

Yargıtay Kararı

Yargıtay’ın 22. Hukuk Dairesinin 2012/26612 E. 2013/20155 K. sayılı 30.09.2013 tarihli kararında aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur:

Davacı işçinin hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.

4857 sayılı İş Kanununun 46 ncı maddesinde işçinin, tatil gününden önce aynı yasanın 63 üncü maddesine göre belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması koşuluyla yedi günlük zaman dilimi içinde 24 saat dinlenme hakkının bulunduğu açıklanmıştır. İşçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı da 46 ncı maddenin 2 nci fıkrasında ifade edilmiştir.

Hafta tatili izni kesintisiz en az 24 saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez.

Ayrıca, hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Buna göre hafta tatilinin 24 saatten az olarak kullandırılması halinde hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır.

Somut olayda; davacının hafta tatili alacağı hesaplanırken tüm hafta tatillerinde çalışmış gibi hesaplama yapılması dosyadaki delil durumuna ve tanık anlatımlarına uygun düşmemiştir. Özellikle davacının dinletmekten vazgeçtiği ve davalı tarafından dinletilen tanık ……. …….’ın beyanı ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davalı işyerinde hafta tatilinin iki haftada bir gün olarak kullandırıldığı ve davacının iki haftada bir hafta tatilinde çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının hafta tatili alacağı iki haftada bir hafta tatilinde çalıştığı kabul edilerek hesaplanıp hüküm altına alınması gerekirken eksik incelemeyle yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA,

Sonuç

Hafta tatili günlerinde asıl olan işçinin çalışma yapmamasıdır. İşçi bu tatil günlerinde çalışma yapmış ise işçiye ek bir ücret ödenmek zorundadır. Bu ücret işçinin günlük ücretinin bir buçuk katıdır. İşçiye bu ücretin ödenmemesi halinde işçi tarafından hukuki yollara başvuru yapılabilecektir. İlk etapta arabuluculuk yoluna başvurulmalıdır. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamaması halinde yetkili ve görevli mahkemede dava açılmalıdır. Hafta tatili günlerinde çalışma yaptığını iddia eden işçi bunu ispatla mükelleftir.