Eski Hale Getirme Nedir
Eski hale getirme görülmekte olan bir davada taraflardan birinin süresi içerisinde bir işlemi yapmaması halinde başvurduğu hukuki yoldur. Tarafın işlemi süresinde yapamamasında bir kusuru olmaması, mücbir bir sebebin varlığı gerekir. Talebi kabul edilen taraf kanuni süreler içerisinde yapamadığı işlemi yapabilecek, hak kaybına uğramayacaktır. Keyfi, geçerli bir mazeret olmaksızın kaçırılan süreler için bu hukuki yolun kullanılabilmesi mümkün değildir.
Süresinde yapılamayan bir işlem söz konusu olduğunda başka bir şekilde bu durum telafi edilebiliyor, aynı sonuca ulaşılabiliyor ise eski hale getirme yoluna başvurulamaz. Öncelikle diğer hukuki yollara başvurulmalıdır.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 95. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
Süre
Eski hale getirme işlemin yapılmasını engelleyen durumun ortadan kalkmasından iki haftalık süre içerisinde yapılmalıdır. Aksi takdirde süresi içerisinde yapılmayan işlem mahkeme tarafından reddedilecektir.
İlk derece mahkemelerinde bu talep nihai karar verilinceye kadar yapılmalıdır. Yine istinaf yargılamasında da bu durum geçerlidir. Lakin taraflardan biri tahkikat aşamasına katılmamış ve nihai karar yokluğunda verilmiş ise kaçırılan süreler dikkate alınarak karar verildikten sonra da bu talep de bulunulabilecektir.
Eski Hale Getirme Talebi Nasıl Yapılır
Eski hale getirme yazılı bir dilekçe ile süresi içerisinde işlem yapılmayan mahkemeye başvurularak yapılır. Dilekçede süresinde işlem yapılamasının sebepleri belirtilmeli, delilleri sunulmalıdır. Süresi kaçan işlemi yapabilmek için engelin kalkmasından itibaren iki hafta içerisinde işlem yapılmalıdır. Bu süre içerisinde talepte bulunulmaması halinde mahkeme işlemin yapılmamış sayılmasına karar verecektir.
Talep Nerede İncelenir
Eski hale getirme talebi işlem süresi içerisinde yapılmış olsaydı hangi mahkemede yapılacak ise o mahkemeye yapılır. Örneğin; iş mahkemesinde süresi içerisinde bir delili sunamayan kişi, hastanede ağır hastalığından dolayı yatıyorsa bu durum mücbir sebep sayılacaktır. Bu durumda kişi, hastaneden çıkar çıkmaz iki hafta içerisinde bir yazılı dilekçe ile mahkemeden işlemi yapabilmek için talepte bulunmalıdır. Dilekçesinde işlemi neden süresi içerisinde yapamadığını gösteren hastane kayıtlarını, reçeteleri vb. sunmalıdır.
İstinafa başvuru hakkının kaybedilmesi halinde talep bölge adliye mahkemesine, temyiz başvuru hakkının kaybedilmesi halinde ise talep Yargıtay’a yapılmalıdır.
Talebin Etkisi
Talep hükmün icrasına ve yargılama yapılmasının ertelenmesini gerektirmez. Talebi alan mahkeme gerekli incelemeyi yaptığında, talepte bulunan tarafın haklı sebeplerinin olduğuna kanaat getirir ise yargılamanın yapılmasını erteleyebilir, hükmün icrasını engelleyebilir. Bu durumda kural olarak talepte bulunan taraf bir teminat göstermelidir. Mahkeme gerektiğinde teminat istemeden de hükmün icrasının geri bırakılmasına, yargılamanın ertelenmesine karar verebilir.
İnceleme ve Karar
Talebin incelenmesi ön sorunlar hakkındaki usule göre yapılır. Bu usul ilk derece mahkemeleri veya bölge adliye mahkemelerinde yapılan taleplerde geçerlidir. Yargıtay’ a yapılacak ise bu talep temyiz usulüne göre incelenir. Talebin kabulü halinde mahkeme geçersiz olan işlemleri kararında belirtir.
Giderler
Talep sebebi ile ortaya çıkan giderler, talepte bulunan tarafından ödenmelidir. Fakat davanın karşı tarafı kasten asılsız itirazla ile giderlerin artmasına neden olmuş ise, mahkeme bu giderlerin tamamının veya bir kısmının karşı tarafça karşılanmasına karar verebilir.
Sonuç
Eski hale getirme bir davada kişinin yapmakla mükellef olduğu bir işlemi mücbir sebebin varlığı sebebiyle yapamaması halinde doğabilecek hak kaybını engelleyen hukuki bir yoldur. İşlemin yapılmasını engelleyen sebebin ortadan kalkması ile birlikte kişi, iki hafta içerisinde talepte bulunmalıdır. Talebine sebep olan nedenler varsa belgeleri ile mahkemeye sunulmalıdır. Talep tek başına yargılamanın durmasına veya ertelenmesine, hükmün icrasının geri bırakılmasına sebep oluşturmaz. Bu durumda mahkeme kararı şarttır. Mahkeme talebi kabul ederse geçersiz olan işlemler kararda belirtilecektir.
Eski hale getirme mücbir sebeplerin varlığı dolayısıyla bir hukuki işlemi süresinde yapamayan kişinin hak kaybı yaşamasını engellemek amacıyla başvurulan hukuki bir yoldur.
Eski hale getirme nasıl yapılır?
Eski hale getirme işlem süresi içerisinde yapılsaydı hangi mahkemede yapılacak ise o mahkemeye yazılı bir dilekçe ile başvurularak yapılır.