VUK 359

VUK 359 yani 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 359. maddesi kaçakçılık suçları ve cezalarını düzenlemiştir. Vergi kanunlarına göre saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan defterlerde yok etme, tahrif, gizleme ,yaprakları yok etme gibi usulsüzlükler yapılması halinde işbu kanun maddesi uygulama alanı bulacaktır. Yine ilgili kanun kapsamında yanıltıcı belgeler düzenleyenler, düzenlenen bu belgeleri kullananlar hakkında da VUK 359 hükümlerine göre işlem yapılacaktır.

VUK 359-a

VUK 359 ‘ un a bendi aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:

a) Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;

1) Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,

2) Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar,

Hakkında on sekiz aydan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Varlığı noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, bu fıkra hükmünün uygulanmasında gizleme olarak kabul edilir. Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.

VUK 359-b

VUK 359-b aşağıdaki gibi hüküm altına alınmıştır:

b) Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.

VUK 359-c

VUK 359 (Vergi Usul Kanunu) maddesinin c bendi aşağıdaki gibidir:

c) Bu Kanun hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlar iki yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

VUK 359 Madde Metni ve Ek Fıkralar

ç) (Ek:29/4/2021-7318/4 md.) Hazine ve Maliye Bakanlığınca yetkilendirilmediği halde, ödeme kaydedici cihaz mührünü kaldıran, donanım veya yazılımını değiştiren veya yetkilendirilmiş olsun ya da olmasın ödeme kaydedici cihazın hafıza birimlerine, elektronik devre elemanlarına veya harici donanım veya yazılımlarla olan bağlantı sistemine ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemlere fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek; gerçekleştirilen satışlara ait mali belge veya bilgilerin cihazda kayıt altına alınmasını engelleyen, cihazda kayıt altına alınan bilgileri değiştiren veya silen, ödeme kaydedici cihaz veya bağlantılı diğer donanım ve sistemler ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemler tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyen veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebebiyet verenler üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.^{(3) (4)}

371 inci maddedeki pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.

(Ek fıkra:8/4/2022-7394/4 md.) Bu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilir.

(Ek fıkra:8/4/2022-7394/4 md.) Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda verilecek ceza yarı oranında indirilir.

(Ek fıkra:8/4/2022-7394/4 md.) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şarttır.

(Ek fıkra:8/4/2022-7394/4 md.) Bu maddede düzenlenen suçların birden fazla takvim yılı veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 43 üncü maddesi uygulanır.

Kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında bu maddede yazılı cezaların uygulanması 344 üncü maddede yazılı vergi ziyaı cezasının ayrıca uygulanmasına engel teşkil etmez.

VUK 359 Zamanaşımı

VUK 359 maddesinde düzenlenen vergi kaçakçılığı suçunda zamanaşımı süresi 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunundaki zamanaşımına göre düzenlenmiştir. Buna göre VUK 359 da düzenlenen vergi kaçakçılığı suçlarında uygulanan zamanaşımı 8 (sekiz) yıldır. 8 yıllık sürenin geçmesi ile birlikte bu hususta dava açılamayacaktır. Sekiz yıllık sürenin başlangıcı suç konusuna göre değişiklik arz etmektedir.

VUK 359 Yargıtay Kararı

VUK 359 e göre Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 2015/20476 E., 2015/9690 K. 30.12.2015 tarihli kararında aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur:

a-Mütalaa ve ekindeki vergi suçu raporuna uygun olarak 2008 takvim yılında sahte fatura kullanmak suçundan kamu davası açılmasına ve mahkemenin de gerekçesinde bu şekilde kabul etmesine karşın uygulama maddesinin VUK’ nın 359/b-1 yerine aynı Kanun’un 359/a-2 olarak yazılması,

b-Sahte fatura kullanmak eylemi bakımından 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 4369 sayılı Kanun ile değişik 359/b-1. maddesinde onsekiz aydan üç yıla kadar hapis cezası öngörülmüş olup, 08.02.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5728 sayılı Kanun’un 276. maddesi ile değişik 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359/b maddesinde ise üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörüldüğü nazara alındığında, suç tarihinde sahte fatura kullanmak suçunun temel cezasının 3 yıl hapis olduğu gözetilmeden temel cezanın 18 ay olarak belirlenmesi suretiyle eksik ceza tayini,

c-Aynı takvim yılında değişik tarihlerde birden fazla sahte fatura kullanılması halinde zincirleme suç hükümlerinin uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi,

d-Suça konu son fatura tarihi itibariyle suç tarihinin, 25.01.2009 olduğunun gözetilmemesi,

e-Kasıtlı suçtan erteli kısa süreli olmayan hapis cezasına mahkumiyetin kanuni sonucu olarak sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nın 53. maddesi uyarınca hak yoksunluklarına hükmedilmiş ise de, 24.11.2015 tarih ve 29542 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 08.10.2015 tarih ve 2014/140 E, 2015/85 K. sayılı kararı ile anılan maddenin bazı hükümlerinin iptal edilmiş olması nedeniyle yeniden değerlendirme yapılması zorunluluğu,

Bozmayı gerektirmiş ve sanık müdafiinin temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak hükmün BOZULMASINA, 1412 sayılı CMUK’nın 326/son maddesi uyarınca ceza miktarı itibariyle sanığın kazanılmış hakkının saklı tutulmasına, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 30.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Sonuç

VUK 359 vergi kaçakçılığı suçlarını ve cezalarını düzenlemiştir. İlgili kanun gereğince tutulması gereken defterlerin eksik tutulması, tahrif edilmesi, sayfalarının değiştirilmesi, kayıt ve belgelerinin yok edilmesi işbu suçun doğmasına sebebiyet verecektir. Vergi kaçakçılığı suçunu işleyen kişiye hapis cezası verilecektir. Vergi kaçakçılığı suçlarında zamanaşımı süresi 8 (sekiz) yıldır. Vergi suçlarından dolayı yapılacak olan yargılamalarda görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. İlk derece mahkemesi tarafından verilen kararlara karşı Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu ile başvurulabilecektir.