Müteselsil Borçluluk Nedir
Müteselsil borçluluk bir borçtan dolayı alacaklıya birden fazla kişinin borcun tamamından sorumlu olduğunu taahhüt etmesidir. Sadece tarafların bildirimi ile değil, bu borçluluk tipi kanundan da kaynaklanabilir. TDK‘ da da “Birden çok borçlunun, her birinin ayrı ayrı tamamından sorumlu bulundukları borç.” şeklinde tanımlanmıştır.
Bir banka borcundan dolayı, borçluya müteselsil kefil olmak iradi borçlanmaya örnek iken, mirasçıların, tereke borçlarından dolayı alacaklılara müteselsilen borçlu olması kanuni borçlanmaya örnektir.
Müteselsil Borçlulukta Alacaklıya Karşı Sorumluluk
Müteselsil borçluluk da borçlular alacaklıya karşı borcun tamamından sorumludurlar. Alacaklı borç miktarının tamamını veya bir kısmını tek bir borçludan talep edebilir. Yine alacaklı borcun bir kısmını veyahut tamamını borçluların hepsinden de isteyebilir. Borç tamamen ödenene kadar tüm borçluların, borçtan sorumlulukları devam edecektir.
Örneğin; Burak, Eren, Cihat; Hamza’dan 1.000.000.TL borç almış olsun. Bu borçluluktan dolayı müteselsil borçlu olduklarını Hamza’ya bildirmişlerdir. Bu durumda borçlulardan her biri 1.000.000. TL’ lik borcun tamamından sorumlu olacaklardır. Borcun vadesi geldiğinde Hamza isterse borcun tamamını borçlulardan birinden talep edebileceği gibi hepsinden aynı anda da talep edebilecektir. Yine alacağının 250.000. TL’lik bölümünü yani bir kısmını da borçlulardan birinden örneğin Cihat’tan talep edebilecektir.
Müteselsil Borçluluk Borçluların Savunmaları
Müteselsil borçlulardan biri alacaklıya karşı aşağıda belirtilen savunmalardan birini yapabilir:
- Müteselsil borçlulardan biriyle alacaklı arasındaki şahsi ilişkilerden kaynaklanan defi ve itirazlar,
- Müteselsil borca sebep veya borcun konusundan kaynaklanan defi ve itirazlar ileri sürülebilir.
Ortak defi ve itirazların söz konusu olduğu hallerde bunları ileri sürmeyip ödeme yapan borçlu iç ilişkide diğer borçlulara karşı sorumlu olacaktır.
Borçlulardan biri kendi davranış ve hareketleriyle diğer borçluların mevcut andaki durumlarını ağırlaştıramaz. Kanundan kaynaklanan ve sözleşme ile belirlenen durumlar ayrıktır.
Müteselsil Borçluluk Borcun Sona Ermesi
Müteselsil borçluların borcu, alacaklıya borcunun tamamının ödenmesi ile son bulur. Borçlulardan biri borcunun tamamını veya bir kısmını ifa veyahut takas ile sona erdirirse, diğer borçlularda ödenen meblağ, oran kadar borçtan kurtulmuş olurlar. Fakat borçlulardan biri herhangi bir ifade bulunmadan borçtan kurtulursa bu durumda borcun niteliğine bakılacaktır. Diğer borçlular borcun niteliğine göre borçtan kurtulabileceklerdir.
Alacaklı borçlulardan birini ibra ederse, diğer borçlular da ibra edilen miktar kadar iç ilişki de borca katılma payı oranında borçtan kurtulacaktır.
Müteselsil Borçlulukta Borçluların Birbirlerine Karşı Sorumlulukları
Müteselsil borçluluk da aksi bir sözleşme ile belirtilmedikçe, borçlular alacaklıya yapılan ifadan birbirlerine karşı eşir oranda sorumlu olacaklardır. Örneğin; A, B, C ve D’ nin E’ ye müteselsilen 200.000. TL borçları olsun. Borçlular arasındaki iç ilişkide borçtan sorumluluk her biri için 50.000. TL olacaktır.
Kendi payına düşenden daha fazla ödeme yapan, ifada bulunan borçlu; fazla ödenen miktarı diğer borçlulardan talep edebilir. Fazla ödeme yapan borçlu, diğer borçlulara fazla ödenen miktar bakımından iç ilişkideki borç payları oranında rücu edebilecektir. Borçlulardan birinden payına düşen miktar alınamıyorsa, diğer borçlular bu miktarı eşit olarak ödemekle yükümlü olacaklardır.
Müteselsil Borçluluk Alacaklıya Halef Olma
Rücu hakkı bulanan borçlu, alacaklıya ödediği miktar kadar haklarına halef olabilecektir. Payından fazla ödeme yapan veya borcun tamamını ödeyen borçlu alacaklının haklarına halef olur. Bu durumda ödeme yapan borçlu diğer borçlulara rücu edebilecektir. Alacaklı taraf diğer borçluların zararına sebebiyet verecek şekilde bir borçlunun durumunu iyileştirmemelidir. Alacaklı tarafından bir borçlunun durumu, diğerlerine zarar verecek şekilde iyileştirilirse, alacaklı bu hususun sonuçlarına katlanacaktır.
Sonuç
Müteselsil borçluluk bir borcun tamamını birden fazla kişinin ödemeyi taahhüt etmesidir. Alacaklı borcun tamamını veya bir kısmını borçluların her birinden talep edebilecektir. Müteselsil borçluluk da alacaklının borcunu tahsil edebilme gücü ve ihtimali artmaktadır. Lakin ortada borcunu tahsil edebileceği birden fazla kişi mevcuttur. Alacaklı isterse borcun tamamını bir kişiden de talep edebilecektir. Borçlular arasındaki iç ilişki alacaklıyı ilgilendirmeyecektir. Borcun tamamı ödeninceye kadar borçluların hepsi alacaklıya karşı sorumlu olmaya devam edeceklerdir.
Müteselsil borçluluk birden fazla borçludan bir borçtan dolayı alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olmasıdır. İradi olabileceği gibi kanundan da doğabilmektedir.
Müteselsil borçlulukta borç ne zaman sona erer?
Müteselsil borçlulukta borç, borcun tamamının alacaklıya ödendiği ana kadar devam eder. Borcun tamamının ödenmesiyle borç sona erecektir. İç ilişkideki borç ise borçluların payı oranında, ödemesi gereken miktarı ödemesi ile sona erecektir.
[…] sözleşmenin diğer tarafına karşı ortak sorumluluk içerisinde olacaklardır. Sözleşme ile müteselsilen sorumluluk söz konusu olacaktır. Yani katılan ve yanında katıldığı kişi diğer tarafa karşı […]