Kiracı Hakları
Kiracı hakları kiraya veren ile kiracı arasında yapılan kira sözleşmesinden doğan haklardır. Sözleşmeden kaynaklanan kiracı hakları nisbi haklardan olup kiraya verene karşı ileri sürülebilecektir. Kiracı hakları kiralanan şeyin niteliğine göre değişiklik arz etmektedir. Taşınmaza ve/veya taşınırlara ilişkin kira sözleşmesinden kaynaklanan haklar çeşitlilik gösterir.
Kiracı Hakları Nelerdir
Kiracı hakları kira sözleşmesinden kaynaklanan haklardır. Bu hakları sıralayacak olursak;
- Kiracı kiraladığı şeyin kendine teslimini isteyebilir,
- Kira sözleşmesi boyunca kiralananın sözleşmenin amacına uygun olarak kalmasını isteme hakkı,
- Kiralananda ayıp olması halinde kiraya verenden ayıbın giderilmesini isteme hakkı,
- Taşınmaz kirası söz konusu ise sözleşme bitiminden önce kiralanandan çıkarılmama hakkı,
- Taşınır kirası söz konusu ise süresinden önce teslime zorlanamama hakkı,
- Kiracı, kiraya verenin rızasını almak kaydı ile kiralananın kullanımını başkasına devredebilir,
- Kiracı, kiraya verenin rızasını almak üzere kiralanan taşınmazı alt kiraya verebilir,
- Kira sözleşmesini haklı sebeple fesih etme hakkı,
- Kiralanan taşınmazın sözleşmeye uygun olarak kullanılmasına rağmen masraf ve giderlerin oluşması halinde bu giderleri kiraya verenden isteme hakkı,
- Kiracı aleyhine sözleşmeye hüküm eklenmeme hakkı,
- Ayıpların giderilmemesi halinde kiraya verene bildirimde bulunulmasına rağmen ayıp kiraya veren tarafından giderilmezse, ayıbı giderip ödenen miktarın kendisine kiraya veren tarafından ödenmesi hakkı,
- Kiralanan şey ayıplı ise kira bedelinin ayıp oranında indirilme hakkı,
- Kiralanandaki ayıp tamirle giderilemeyecek derecede ise ayıpsız benzeriyle değiştirilmesini isteme hakkı.
Kiracı Haklarına İlişkin Davalara Hangi Mahkeme Bakar ?
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 4. maddesinin a bendinde kira sözleşmesinden doğan davalara bakmakla görevli olan mahkeme belirtilmiştir. Buna göre; “Kira ilişkisinden doğan tüm davalarda (alacak hakları da dahil) ve uyuşmazlıklarda görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir. Kira sözleşmesinden kaynaklanan davaların nerede açılacağına ilişkin ise yer yönünden kesin bir yetki söz konusu değildir. Buna göre kiracı haklarına ve kira sözleşmesinden doğan haklar için yetkili mahkeme kiracının yerleşim yeri mahkemesi veya kira akdinin ifa edildiği yerdir.
İşyerlerinde Kiracının Hakları Nelerdir ?
Konut ve çatılı işyerlerinde kiracının kanundan doğan hakları bulunmaktadır. İşyeri kiralarında kiraya veren kiralanan taşınmazı sözleşmede belirtilen tarihte, amaca uygun ve elverişli bir şekilde kiracıya teslim etmeli ve bu elverişlilik kira süresinin sonuna kadar devam etmelidir. Kiralanan ve işyeri olarak kullanılan taşınmazın kira süresi boyunca elverişli tutulmasından kiraya veren sorumludur. İlgili kanunca hüküm altına alınan bu düzenleme kiracı aleyhine değiştirilemez.
İşyeri kiralarında kiracı haklarından bir diğeri ise kiracının temerrüdü halinde söz konusu olmaktadır. Kiracı kiralananın teslim edilmesine binaen muaccel olmuş kira bedeli veyahut yan gideri ödemede temerrüde düşmüş yani bu ücretleri ödemekte gecikmiş, süresinde ödememiş ise kiraya veren kiracıyı derhal işyerinden çıkaramayacaktır. Öncelikle kiraya veren tarafından kiracıya yazılı olarak bir süre verilmeli bu süre içerisinde gecikmiş bedelleri ödemesini talep etmelidir. İşyerlerinde bu süre otuz günden az olamaz. Kiracıya verilen otuz günlük süre yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden başlayacaktır.
İşyeri kiralarında kiracı komşu taşınmazdaki kişilere saygılı davranmak zorundadır. Saygı dışına çıkılması, komşulara rahatsızlık verilmesi halinde bu aykırılığın giderilmesi için kiraya veren tarafından kiracıya en az otuz günlük süre verilir. Otuz günlük sürenin sonunda aykırılığın giderilmemesi halinde kira sözleşmesinin feshedileceği ihtar olunur. Bu ihtar yazılı şekilde yapılmalıdır.
Kiracı kural olarak kiraya veren kişinin rızasını almadığı sürece kira ilişkisini bir başkasına devredemez. Lakin işyeri kiralarında kiraya veren haklı bir sebep olmaksızın kiracıya rıza vermekten imtina edemez. Haklı sebeplerin varlığı halinde kiracı kira ilişkisini bir üçüncü kişiye devredebilir.
Sonuç
Kiracı hakları kiracıyı koruyan, kira ilişkisinin hukuka uygun bir şekilde sürmesini sağlayan haklardandır. Bu haklar özellikle konut ve çatılı iş yeri kiralarında daha geniş kapsamlıdır. Haklar kanun tarafından güvence altına alınmış olup kiracı aleyhine düzenleme yapılması mümkün olmamaktadır. Kiracının sahip olduğu haklar kanundan kaynaklandığından yazılı bir kira sözleşmesine de gerek yoktur. Kiradan kaynaklanan haklarınızın zedelendiğini düşünmeniz halinde alanında uzman bir avukattan hukuki yardım almanız hak kayıplarına uğramanızın önüne geçecektir.
Kiracı Davaları Hangi Mahkemede Görülür?
Kira ilişkisinden kaynaklanan davalarda kiracı ve kiraya veren arasındaki anlaşmazlıkları çözmeye Sulh Hukuk Mahkemeleri görevlidir.
Ayıbın giderilmesi hakkı, kiracı aleyhine düzenleme yapmama hakkı, kiralananın kendine teslimini isteme hakkı, kira sözleşmesini haklı sebeple fesih etme hakkı, sözleşme bitiminden önce kiralanandan çıkarılmama hakkı vb.
[…] verenin sözleşme devam ettiği sürece kiracıya karşı belirli yükümlülüklerinin yanında kiracının hakları vardır. Kiralayanın borçları TBK‘ da tahdidi olarak sayılmıştır. Buna […]
[…] bir feri zilyedin olması gerekmektedir. Bir örnek verecek olursak; televizyonunu bir aylığına kiraya veren kişi malik sıfatıyla, dolaylı, asli zilyettir. Televizyonun kullanımı kendisine […]
[…] sözleşmesi ile tarafların hak ve yükümlülükleri, kira bedeli, kira bedelinin ne zaman ve ne şekilde ödeneceği vs. belirlenir. Bu hususların […]