Islah Ne Demek ?
Islah TDK‘ da “iyileştirme, bir hayvan veya bitki türünden daha iyi verim alabilmek amacıyla yapılan işlem” olarak tanımlanmıştır. Hukuki anlamda ıslah ise açılmış bir davada tarafların yapmış olduğu usuli işlemleri kısmen veya tamamen değiştirebilmesidir. Yalnızca davanın taraflarınca yapılabilir, feri müdahil tarafından yapılamaz.
Islah Nedir ?
Islah 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 176. ve devamı maddelerinde hüküm altına alınmıştır. İlgili kanuna göre derdest bir davada tarafların yapmış olduğu usuli işlemleri iddia ve savunmanın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın değiştirebilmesidir. Bu değişiklik dava süresince yalnızca bir defa yapılabilir. Yani her iki taraf aynı davada yalnızca bir kez usuli işlemleri değiştirebilme hakkına sahiptir.
Islah Ne Zamana Kadar ve Nasıl Yapılır?
Islah yargılama bitinceye kadar yani tahkikat sona erinceye kadar yapılabilir. İlk derece mahkemesinde tahkikat bitmiş fakat dosya temyiz veya istinaf edilmiş ise yani Yargıtay veya Bölge Adliye Mahkemesi incelemesine gitmişse bozma/kaldırma kararı verilmesi ardından ilk derece mahkemesinde tekrardan tahkikat işlemleri yapılmış ise ıslah bu aşamada da yapılabilecektir. Fakat bozma, kaldırma kararlarına ilişkin ortaya konulan hukuki durum kalkmayacaktır.
Islah mahkemeye verilen yazılı bir dilekçe ile yapılabileceği gibi sözlü olarak da yapılabilir. Usuli işlemleri düzeltmek istenen davada karşı taraf duruşmaya gelmemiş ise bu talep örneği haber vermek amacı ile karşı tarafa gönderilir.
Islah Yargılama Giderleri ve Karşı Tarafın Zararı
Islah eden taraf bir miktar teminat yatırmalıdır. Teminat bedeli mahkeme tarafından belirlenir. Teminat karşı tarafın olası zararlarını önlemek amacıyla alınır. Bedel mahkeme veznesine bir hafta içerisinde yatırılmalıdır. Yoksa düzeltim talebi yapılmamış sayılacaktır. Mahkeme karşı tarafın zararını kesin olarak tespit ederse ve mahkeme veznesine yatırılan bedel eksik ise bu miktar tamamlattırılacaktır. Vezneye yatırılan para fazla ise fazla kalan kısım iade edilecektir.
Islahın Etkisi
Islah yapılması halinde bu noktadan itibaren tüm usul işlemlerin yapılmamış sayılması sonucunu doğuracaktır.
Yapılmamış Sayılamayacak Haller
- İkrar,
- Tanık ifadeleri,
- Bilirkişi raporları,
- Bilirkişi beyanları,
- Keşif tutanakları,
- İsticvap tutanakları,
- Yeminin teklifi,
- Yeminin reddi,
- Yeminin iadesi.
Usul işlemlerinin tamamının ortadan kaldırılması ile yukarıda sayılan işlemler önemsiz kalacak ise bu durumda da bu işlemler yapılmamış sayılacaktır.
Islah ile Neler Değiştirilebilir ?
- Dava konusu miktar artırılabilir.
- Dava konusu miktar azaltılabilir.
- Eksik bildirilen vakıalar tamamlanabilir.
- Dava sebebi değiştirilebilir.
- Dava konusu değiştirilebilir.
- Hukuki nedenler değiştirilebilir.
Davanın Tamamen ve Kısmen Islahı
Islah tamamen ve kısmen yapılabilir. Tamamen yapılması halinde düzeltim talebinde bulunan taraf bir hafta içerisinde yeni bir dava dilekçesi vermelidir. Aksi takdirde bu hakkı kullanılmış sayılacak ve hiç talep olmamış, yapılmamış gibi davaya devam edilecektir.
Kısmen de ise düzeltilmek istenen usuli işlem belirtilmeli ve bir hafta içinde yapılmalıdır. Bir haftalık süre içerisinde yapılmaz ise hiç yapılmamış gibi yargılamaya devam olunacaktır.
Kötüniyetli Islah
Davayı uzatmak, karşı tarafa huzursuzluk vermek gibi sebepler ile bu yola başvurulmuş ise kötüniyetin varlığı kabul edilebilecektir. Bu durum delillerle, belirtilerle fark edilirse, mahkeme düzeltim talebini dikkate almadan dava hakkında karar verecektir. Kötüniyetli olarak bu yola başvuran kişi diğer tarafın uğradığı tüm zararları ödeyecektir. Aynı zamanda mahkeme tarafından beş yüz Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar disiplin para cezası ile cezalandırılır.
Yargıtay Kararı
Yargıtay 20. Hukuk Dairesinin 2016/4685 E., 2016/5519 K. 16.05.2016 tarihli kararında aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur:
Tazminat isteğine dayanak 5524 ada 7 parsel sayılı taşınmaz, arsa niteliğiyle ve 499,38 m² yüzölçümüyle davacı gerçek kişiler ile dava dışı ve gerçek kişi adına hisseli olarak tapuda kayıtlı iken, … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.05.2011 gün ve … sayılı kararı ile 5524 ada 7 sayılı parselin kısmen kesinleşmiş orman kadastro sınırları içinde kaldığı gerekçesiyle, bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 246,78 m² yüzölçümündeki bölümünün tapu kaydı iptal edilerek, bu bölümün orman vasfıyla adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş ve bu karar, Yargıtay denetiminden geçerek 19.04.2012 tarihinde kesinleşmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne ve 11.544,54.-TL maddi tazminatın, tapu iptal kararının kesinleşme tarihi olan 19/04/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı … alınarak davacılara verilmesine karar verilmiş, davalı …nin temyizi üzerine, hüküm Dairece onanmıştır.
Davalı vekili bu kez Daire kararının düzeltilmesini istemiştir.
Dava dilekçesindeki açıklamaya göre dava, tapu kaydının mahkeme kararı ile iptal edilmesi nedeniyle uğranılan zararın 4721 sayılı TMK’nın 1007. maddesi uyarınca tazmini isteğine ilişkindir.
Somut olayda, davacılar vekili dava dilekçesinde 1000,00.-TL olarak açıkladığı tazminat talebini, 10.03.2014 tarihli dilekçe ile 11.544,54.-TL’ye arttırmış ise de ıslah harcının yatırılmadığı anlaşılmaktadır. Buna göre mahkemece, ıslah harcını tamamlamak üzere davacılara süre ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken harcı yatırılmayan ıslah beyanına değer verilerek yazılı şekilde hüküm kurulması usûl ve kanuna aykırı olup bozma nedenidir.
Bu itibarla yerel mahkeme kararının yukarıda belirtilen nedenle bozulması gerekirken, yanılma sonucu yazılı şekilde onandığı anlaşıldığından, davalı vekilinin karar düzeltme itirazının kabulü ile Dairemizin önceki onama kararının kaldırılmasına ve yerel mahkeme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı vekilinin karar düzeltme itirazlarının kabulü ile Dairemizin 28/01/2016 gün ve … sayılı onama kararı kaldırılarak, 24/04/2014 gün ve … sayılı yerel mahkeme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA..
Sonuç
Islah ile usul işlemlerinin tamamının yapılmamış sayılmasına karar verilebilir. Kısmen veya tamamen yapılabilir. Yapan taraf, karşı tarafın olası zararını güvence altına almak adına mahkeme tarafından belirlenen bedeli teminat olarak mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. Bu yola başvurarak dava konusu miktar artırılıp – azaltılabilir, dava sebebi, hukuki nedenler, dava konusu değiştirilebilir. Fakat ikrar, tanık beyanları, bilirkişi raporları, yeminin iadesi vb işlemler geçerliliğini koruyacaktır. Bu hak bir hafta içerisinde kullanılmalıdır.