İsticvap
İsticvap TDK’ da “eskimiş” olarak tanımlanmıştır. Hukuki anlamda isticvap dava taraflarından birinin aleyhine olan konularda dinlenilmesi için mahkemeye çağrılmasıdır. Usulüne uygun olarak hazırlanmış tebligat ile dava tarafı aleyhine olan olaylarla ilgili dinlenmek üzere mahkemeye davet edilir. Daveti tebliğ alan dava tarafı tebligatta belirtilen tarihte mahkemeye gelmekle yükümlüdür. Belirlenen tarihte gelmeyen dava tarafı aleyhine olan vakıaları kabul etmiş sayılır. Mahkemeye gelen taraf hakkındaki olumsuz iddialar hakkında kendini savunma hakkına sahip olacaktır.
İsticvap Nedir
İsticvap 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 169. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Dava dosyasındaki olguların aydınlatılması amacı ile mahkeme taraflardan birinin veya her ikisinin isticvabına resen karar verebilir. Taraflardan birinin talebi üzerine de diğer tarafın isticvabına mahkeme tarafından karar verilebilmektedir. Davanın temeline ilişkin olaylar, olayların çözümünü sağlayacak deliller ve bunlarla ilişkisi olan hususlar hakkında kişi isticvap olunur.
Dinlenilecek Kişilerin Belirlenmesi
Yalnızca gerçek kişilerin isticvabına karar verilebilir. İsticvabına karar verilen taraf bir tüzel kişi ise tüzel kişiler adına bu tüzel kişiliği temsile yetkili kişiler mahkemeye davet edilecektir. Ergin olmayan, kısıtlı olan kimselerin isticvabına karar verilmesi gerekiyorsa o kişinin kanuni temsilcisi isticvap olunacaktır. Lakin bu durumun bir istinası bulunmaktadır. Bazı davalarda ergin olmayanlara, kısıtlılara davada taraf olma hakkı tanınmıştır bu gibi davalarda bu kişilerin isticvabına karar verilecek, kanuni temsilcileri dinlenmeyecektir.
İsticvap Olunacak Tarafın Davet Edilmesi
İsticvabına mahkeme tarafından resen veya diğer tarafın talebi ile karar verilen kişiye davetiye bizzat gönderilmelidir. Kişiye gönderilen davetiyede mahkemede hazır olması gerekilen gün ve saat belirtilir. Aynı zamanda davetiye ile kişinin hangi konularda dinleneceği, bir mazereti olmaksızın mahkemeye gelmediği, mahkemeye gelmiş olsa bile sorulan sorulara cevap vermediği halde aleyhine olan vakıaları kabul etmiş sayılacağı kişiye ihtar edilir.
İsticvabına Karar Verilen Kişinin Bizzat Gelmesi
İsticvabına karar verilen kişi mahkemeye bizzat gelmelidir. Kişi bu durumda vekil aracılığı ile temsil edilemez, vekil aracılığı ile vakıa ile ilgili sorulan sorulara cevap verilemez. İsticvabına karar verilen kimse mahkemenin bulunduğu il dışında oturuyorsa; ses ve görüntünün aynı anda iletilmesi yoluyla dinlenir. Ses ve görüntünün aynı anda iletilebilmesi mümkün değil, teknik vb. yetersizlik söz konusu ise kişi istinabe sureti ile isticvap olunacaktır. Kişi; hastalık, engellilik vb. sebepleri ile mahkemeye bizzat gelmesi mümkün değilse o an için bulunduğu yerde dinlenecektir.
İsticvap Nasıl Yapılır
- Hakkında karar verilen kişi bizzat mahkemeye gelmelidir.,
- Hakim dava tarafını dinlemeden önce gerçeği söylemesi gerektiğini kişiye bildirir.
- Taraflardan biri dinlenirken karşı taraf ve varsa vekilleri de hazır bulunabilirler.
- Kural olarak dinlenen taraf yazılı notlar kullanamaz lakin hakim kişinin yazılı notlar kullanmasına müsaade edebilir.
Tutanak Düzenlenmesi
İsticvap sonunda mahkeme tarafından bir tutanak düzenlenir. Bu tutanağa isticvabına karar verilen kişiye sorulan sorular ve verdiği cevaplar yazılır. İşbu tutanak taraflar huzurunda okunur ve dinlenen kişi tarafından imzalanır. Vakıalar hakkında dinlenen taraf haklı bir sebep olmaksızın tutanağı imzalamaktan imtina edebilir, bu durumda mahkeme hakimi tarafından bu husus tutanak altına alınır.
Sonuç
İsticvap edilen kişi vakıalar hakkında gerçeği söylemekle yükümlüdür. Dinlenmek için davet edilen kişi bizzat mahkemeye gelmelidir. Davette mahkeme gün ve saati belirtilir, kişinin geçerli bir mazereti olmaksızın duruşmaya gelmemesi halinde doğacak hukuki sonuçlar bildirilir. Kişi geçerli bir sebebi olmadan duruşmaya katılmazsa, dinleneceği konuları ikrar etmiş sayılacaktır. Gelmesi mümkün değilse kişi istinabe suretiyle de dinlenebilir. Ergin veya kısıtlıların isticvabına karar verilmesi halinde ise bu kişiler adına bu kişilerin kanuni mümessilleri dinlenecektir.
İsticvap bir dava sırasında aleyhine olgular, vakıalar var olan kişinin bu konularda dinlenmesi için mahkeme tarafından bir davetiye ile çağırılmasıdır.
İsticvap Edilen Kimse Mahkemeye Gelmezse Ne Olur?
İsticvap edilen kişi mahkemeye gelmezse dinlenmek istediği aleyhe konuları ikrar etmiş sayılır. Dinlenilecek olan kişinin duruşmaya gününde ve saatinde gelememesinde geçerli bir mazereti var ise mahkemece başka bir gün dinlenmesine karar verilebilir.