Yemin Delili Nedir
Yemin TDK‘ da “Ant” olarak karşılık bulmuştur. Hukuki anlamda yemin delili ise bir dava sırasında davasını ispatlayamayan tarafın dava konusunu ilgilendiren bir vakıa hususunda karşı tarafa vakıanın doğru olup olmadığını mahkeme aracılığı ile sormasıdır. Bu delile dayanabilmek için dava dilekçesinde veya cevap dilekçesinde açıkça belirtilmiş olmalıdır. Makale konusu delili ileri sürmek diğer delillere dayanmayı engellemeyecektir. Yemin delili yargılamayı sona erdirici etkiye sahiptir.
Yeminin Konusu
Yeminin konusu bunu eda edecek olan tarafın kendisinden kaynaklanan olaylar, vakıalardır. Bu vakıalar çekişmeli, dava konusu açısından önem taşıyan hususlardır. Kişinin olayı bilmesi onun kendinden kaynaklandığına karine oluşturacaktır.
Yemin Deliline Konu Olamayacak Olaylar
Yemin deliline konu olamayacak hususlar 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 226. maddesinde sayılmıştır.
- Dava taraflarının serbestçe üzerinde tasarrufta bulunamayacakları vakıalar,
- Dava konusu işleminin geçerliliği, iki tarafın irade beyanlarına bağlı veya yeterli değilse,
- Yemini eda edecek kişinin onurunu, namusunu etkileyecek vakıalar,
- Eda edecek olan kişinin bir ceza soruşturması veya kovuşturmasıyla karşı karşıya kalma ihtimalinin olması.
Yemin Teklifi Nasıl Yapılır
Yemin deliline davanın her iki tarafı da başvurabilir hatta bu delilden başka delilleri de ileri süren, beyan eden taraf bile faydalanabilir. Teklif olunan kimse, hazır olduğunu mahkemeye bildirdikten sonra diğer taraf teklifinden vazgeçip farklı bir delile başvuramaz, yeni bir delil gösteremez.
Yemine Davet
Yemin eda edecek olan taraf duruşmada hazır değilse bu kişiye bir davetiye çıkarılır. Bu davetiyede sorulacak sorular, belirlenen gün ve saat, belirlenen tarihte mahkemeye gelinmemesi halinde yemin etmeden imtina etmiş sayılacağı ve vakıaları ikrar ettiği varsayılacağı hususu vardır. Yemin etmek istemeyen taraf yemini karşı tarafa iade edebilir. Karşı tarafın yemin etmesi halinde dava sonuçlanacaktır. Yemin deliline yargılamanın tahkikat aşamasına kadar başvurulabilir.
Yemin Etmemenin Sonuçları
Yemin delili ile kendine yemin teklif edilen taraf mahkeme tarafından belirlenen gün ve tarihte duruşmada hazır olmalıdır. Geçerli bir mazeret olmaksızın duruşmada bizzat olmayan kimse yemin etmemiş sayılır. Yine duruşmaya katılıp da yemini iade etmez veya yemin etmekten imtina ederse de yemin konusu vakıalar ikrar edilmiş sayılacaktır. Yeminin iade edilmesi halinde, iade olunan kişi yemin etmekten imtina ederse yemine konu olan vakıanın ispatlanamadığı kabul edilecektir.
Yemin her şartta iade edilemeyebilir. Yemin konusu vakıa davanın her iki tarafının şahsından değil de sadece birinin şahsından kaynaklanıyorsa bu durumda yemin iade edilemeyecektir.
Yemin edecek kişi yalnızca gerçek kişi olabilir. Yeminden önce teklif edilen ölür, fiil ehliyetini yitirirse yemin deliline dayanılmamış sayılacaktır.
Yemin bizzat teklif olunur ve bizzat teklif olunan tarafından eda edilir veya iade olunur. Taraflardan biri gerçek kişi değil, tüzel kişi ise veyahut ergin olmayan, kısıtlı kimselerden biriyse; tüzel kişileri yetkili kişiler tarafından eda olunur veya iade edilir, diğer durumda ise kanuni mümessiller tarafından yemin iade edilir veyahut eda olunur. Ergin olmayan, kısıtlılar davanın doğrudan tarafı olmuş bir dava konusu mevcut ise bu durumda bizzat yemini kendileri eda veya iade etmelidir.
Yemin Delilinin Şekli
Yemin delili mahkemede eda olunur. Mahkeme hakimi yemin edecek tarafa hangi konularda yemine edeceğini açıklar, yemin etmenin anlam ve önemini, sonuçlarını anlatır. Yalan yere yemin etmesi halinde ceza alacağı hususunda uyarıda bulunulur. Yemin konusu yeteri derecede açık değilse, hakim konunun aydınlatılması için bu hususu diğer tarafa görüşünü söylemesini ister. Yemin eda edilirken duruşma salonunda bulunan herkes ayağa kalkar.
Yemin edecek kişi yargı çevresinin dışında oturuyor veya ses ve görüntüyü aynı anda nakledebilecek teknik yeterlilikler yoksa istinabe edilerek yeminin icrası gerçekleştirilir.
Yemin Metni
Yemin delilinde kullanılacak metin 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 233. maddesinde 4. fıkrasında şu şekilde belirtilmiştir:
“Size sorulan sorular hakkında, gerçeğe uygun cevap vereceğinize ve hiçbir şey saklamayacağınıza namusunuz, şerefiniz ve kutsal saydığınız bütün inanç ve değerler üzerine yemin eder misiniz?” diye sorar. O kimse de “Bana sorulan sorular hakkında gerçeğe uygun cevap vereceğime ve hiçbir şey saklamayacağıma namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum.”
Sonuç
Yemin delili davanın her iki tarafının da başvurabileceği delillerden biridir. Başkaca bir delile dayanılmış olsa bile her zaman karşı tarafa yemin teklifinde bulunulabilir. Kendisine yemin teklif edilen kişi yemini eda veya iade etmelidir. Aksi takdirde yemin delili konusu vakıa aleyhe ispat edilmiş sayılacaktır. Kendine yemin iade olunan kimse de yemin etmekten kaçınırsa bu kez yemin konusu vakıa ispat edilememiş sayılacaktır. Yemin deliline başvurulması ve karşı tarafın bunu kabul etmesi ile birlikte başkaca bir delile dayanmak mümkün olmayacaktır.
Yemin delili davada çözülmesi gereken vakıaların ileri süren tarafından başkaca bir delille ispatlanamaması halinde mahkeme aracılığı ile bu hususta davanın diğer tarafına yemin etme teklifinde bulunulmasıdır.
Yemin Etmemenin Sonuçları Nelerdir?
Yemin teklif edilen, mahkemece belirlenen saatte geçerli bir mazereti olmaksızın duruşmada hazır bulunmaz veya yemini eda veyahut iade etmez ise yemin konusu vakıalar ispatlanmış sayılacaktır
[…] taraflar davayı kazanmak amacı ile deliller ileri sürer. Bu deliller; bilirkişi raporu, yemin, sözleşme, tanık vs. Tanık deliline başvuran taraf, tanık kimlik bilgilerini ve adreslerini […]