İşe İade Davası
İşe iade davası işten çıkarılan, iş akdi feshedilen işçi tarafından işverene karşı açılan bir davadır. Bu sebeple davayı yalnızca işten haksız yere çıkarılan işçi açabilecektir. İşçinin bu davayı açabilmesi için belirli şartları taşıması gerekmektedir. Öncelikle işçinin iş hukuku kapsamında çalışması gerekmektedir. İşveren tarafından yapılan fesih geçersiz olmalıdır. İşten çıkarılan işçinin işe iade davası açabilmesi için çıkarıldığı iş yerinde en az 30 işçinin halihazırda çalışıyor olması aranır.
İşe İade Davası Nedir ?
İşe iade davası iş hukuku kapsamında çalışan işçinin geçerli bir sebep olmaksızın işveren tarafından çıkarılması ile gündeme gelir. İşçinin iş akdine son vermek isteyen işveren geçerli bir nedene dayanmalıdır.
İşveren açısından aşağıdaki sebepler haklı neden oluşturmaz :
- İşçinin sendika üyeliği,
- İşçinin çalışma saatleri dışında sendikal faaliyetlerde bulunması,
- İşçinin çalışma saatleri içerisinde işverenin rızası ile sendikal faaliyetlere katılması,
- İşyerinde sendika temsilciliği yapılması,
- İşveren aleyhine adli veya idari makamlara başvurmak,
- Eşitliğe aykırı nedenler; ırk, renk, dil, din vb.
- Kadın işçilerinin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde, kadın işçilerin işe gelmemesi,
- Hastalık veya sağlık nedeni ile işe geçici devamsızlık yapılması.
İşe iade davası açan işçinin davasının kabul edilmesine rağmen bir ay içerisinde işe başlatılmamış olması halinde işveren tarafından işçiye ücret ödenmesine hükmedilir. Bu ücret en az dört ay – en fazla ise sekiz aylık maaş tutarıdır.
İşe İade Davasının Şartları
İşe iade davası açılabilmesi için işçinin iş hukuku güvencesiyle çalışıyor olması gerekmektedir. İş hukuku güvencesinde olan işçinin iş akdinin işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmesi gerekmektedir. İşveren tarafından iş akdinin geçerli veya haklı bir nedenle feshedilmesi halinde ise bu dava açılamayacaktır.
İş akdi feshedilen işçinin aynı işyerinde en az 6 ay çalışmış olması gerekmektedir. İşverenin farklı işyerlerinde çalışan işçinin kıdemi hesaplanırken tüm çalışmalarının toplamı dikkate alınır. Yine bu davanın açılabilmesi için işçinin çalıştığı işyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalıdır. Bir işverenin aynı iş kolunda faaliyet gösteren birden fazla işyeri var ise bu işyerlerinde çalışan işçilerin toplamı dikkate alınacaktır. Yani 30 işçinin aynı işyeri çatısı altında çalışıyor olması şartı aranmamaktadır.
Yine işe iade davası açılabilmesi için işverenin belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Belirli süreli iş sözleşmelerinde bu davayı açmak mümkün değildir.
Tüm bu şartların yerine getirilmesi halinde işçi tarafından bu dava açılabilecektir.
Dava açılması halinde işçiyi geçerli bir sebeple işten çıkardığının ispatı işveren tarafından yapılmalıdır. Yani ispat yükü davalı olan işverendedir.
İşe İade Davası Nasıl Açılır ?
İşe iade davası iş akdi işveren tarafından geçerli bir nedene dayanılmaksızın feshedilen işçi tarafından açılır. İşveren, işçisini işten çıkarırken fesih bildiriminde bulunduğunda sebep göstermez veya gösterdiği sebep geçerli değil ise işbu dava işçice açılabilecektir. 4857 Sayılı İş Kanunun 20. maddesinde belirtildiği üzere işçi dava açmadan önce fesih bildirimini tebliğ aldığı tarihten itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle zorunlu arabuluculuk yoluna başvurmalıdır. Arabuluculuk aşamasında taraflar anlaşamaz ise arabulucu tarafından son tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki hafta içerisinde iş mahkemesinde dava açılmalıdır.
İşe iade davasında yetkili ve görevli mahkeme davalının yerleşim yeri veya davacının çalıştığı işyeri yer iş mahkemesidir. Davanın görevsiz mahkemede açılması halinde görevsizlik nedeniyle, yetkili yerde açılmaması halinde ise yetkisizlik nedeniyle esasa girilmeden davanın usulden reddine karar verilecektir.
Arabuluculuk yoluna başvurulmadan iş mahkemesinde dava açılması halinde ise mahkeme davanın usulden reddine karar verecek ve mahkeme bu kararı taraflara resen tebliğ edecektir. Kararı tebliğ alan işçi iki hafta içerisinde arabulucuya başvurabilir.
Tarafların anlaşması halinde işbu davayı neticelendirmek için özel hakeme de başvurulabilecektir.
Dava açıldıktan sonra ivedilikle sonuçlandırılacaktır. Mahkeme tarafından verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. İstinaf incelemesi bölge adliye mahkemesi tarafından ivedilikle yapılır. Bölge adliye mahkemesi tarafından verilen karar kesin olup temyizi kabil değildir.
Dilekçe Örneği
İSTANBUL ( ) İŞ MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE,
DAVACI : (İşe İade Talebinde Bulunan İşçinin Ad /Soyad- TC. Kimlik Numarası)
ADRES : (İşe iade talebinde bulunan işçinin adresi)
VEKİLİ : Av. Burak KAYA
DAVALI : (Geçerli bir neden olmaksızın işçiyi işten çıkaran işverenin Ad- Soyad – TC Kimlik)
ADRES : (Geçerli bir neden olmaksızın işçiyi işten çıkaran işverenin adresi)
VEKİLİ : Av. Ali Cihad SELİMOĞLU
KONU : İşe iade ve tazminat hakkında.
AÇIKLAMA
Müvekkil, davalının işyerinde 05.03.2023 tarihinden işten çıkarıldığı 02.01.2024 tarihine kadar belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışmıştır. 02.01.2024 tarihinde davalı tarafından müvekkilin iş akdi geçerli bir neden olmaksızın feshedilmiştir. Bunun üzerine müvekkil tarafından zorunlu arabuluculuk kapsamında 10.01.2024 tarihinde arabulucuya başvurmuştur. Arabuluculuk faaliyetleri sonucunda müvekkil ve davalı anlaşamamış olup anlaşamama tutanağının düzenlenmesinden itibaren iki haftalık süre içerisinde işbu davanın açılması gereği hasıl olmuştur.
Müvekkilin iş akdi iş hukuku kapsamındadır. Çalışmış olduğu işyerinde ise 37 kişi çalışmaktadır. Yine müvekkilin iş akdi 10 ay devam etmiştir. Tüm bunlar göz önünde alındığında müvekkilin iş güvencesine sahip olduğu izahtan varestedir.
HUKUKİ NEDENLER : İş Kanunu, 6100 Sayılı HMK ve yasal sair mevzuat.
DELİLLERİMİZ : Arabuluculuk son tutanağı, işyeri sicil kayıtları, bilirkişi, yemin, tanık ve tüm yasal delail.
NETİCE-İ TALEP : Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle; işveren tarafından yapılan feshin geçersizliğine ve müvekkilin işe iade edilmesine karar verilmesine, müvekkilin boşta geçen süre ücretinin, işe başlatmama tazminatının ve diğer tüm yasal alacaklarının hesaplanmasına karar verilmesini sayın mahkemenizde arz ve talep ederiz. 02.02.2024
DAVACI VEKİLİ
(İMZA)
Sonuç
İşe iade davası davanın kabulü, reddi veya konusuz kalması durumlarından biriyle sonuçlandırılır. Davanın reddi halinde işçi, işine geri dönemeyecektir. İşçi ve işverenin anlaşması, işçinin ölmesi vb. durumlarda dava konusuz kalacaktır. Davanın kabulü halinde işe başlamak için başvuruda bulunan işçiyi işveren bir ay içerisinde işe başlatmalıdır. İşverenin daveti samimi, ciddi olmalıdır. Davanın kabulüne karar verilmesine rağmen işçiyi işe başlatmayan işveren, işçiye tazminat ödemek zorunda kalır. Bu durumda işveren tarafından işçiye en az dört ay en fazla ise sekiz aylık maaş tutarında ücret öder.
İşverence ödenecek olan ücret mahkemece tayin edilir.