Mal paylaşımı ve nafaka konularında sık yapılan hatalar söz konusu olduğunda genelde boşanma süreci akla gelir. Mal paylaşımı, sadece boşanma anında veya sonrasında değil, evlilik birliği devam ederken mal rejimi sözleşmeleri ile de sağlanabilir. Yine nafaka hususu genelde boşanma sonucu olarak değerlendirilir. Lakin boşanma kesinleşmeden, boşanma süreci devam ederken de yoksulluğa düşecek taraf için mahkemece geçici bir nafaka ödenmesine karar verilebilir. Mal rejimlerine ve nafaka türlerine iş bu makalemizde değineceğiz.
Mal Rejimi Türleri Nelerdir ?
Mal paylaşımı konusunda eşler tarafından seçilmiş olan mal rejimi türü büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple mal rejimleri konusunda bilgi vermek yerinde olacaktır.
Mal rejimi türleri aşağıdaki gibidir:
- Yasal Mal Rejimi
- Seçimlik Mal Rejimi
Seçimlik Mal Rejimleri ise kendi arasında 3 e ayrılır.
- Mal ayrılığı rejimi,
- Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi,
- Mal ortaklığı rejimi.
Yasal Mal Rejimi Nedir ?
Yasal mal rejimi eşlerin mal rejimini iradi olarak seçmediği hallerde yasalarda belirlenen ve evlilik birliğine uygulanan mal rejimidir. Halihazırdaki yasalarda “edinilmiş mallara katılma rejimi” yasal mal rejimi olarak kabul edilmektedir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi eşlerin evlilik birliği süresince çalışmasından, emeğinden; karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerlerini kapsar.
Edinilmiş mallar kapsamında sayılan mallar Türk Medeni Kanunumuzun 219. Maddesinde belirtilmiştir:
- Çalışmanın karşılığı olan edinimler,
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
- Çalışma gücünün kaybedilmesi sebebi ile yapılan tazminat ödemeleri,
- Kişisel malların gelirleri,
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
Yasal Mal Rejimine (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi) Dahil Olmayan Mallar Nelerdir ?
Edinilmiş mallar kapsamında olmayan kanun tarafından kişisel mal olarak kabul edilen değerler TMK 220. Maddesinde sayılmıştır. Bunlar:
- Eşlerden yalnızca birinin kişisel kullanımına sunulan eşya,
- Mal rejimi başlangıcında eşlerden birine ait olan malvarlığı değerleri,
- Sonradan miras yoluyla veya herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yolu ile elde edilen malvarlığı değerleri,
- Manevi tazminat kaynaklı alacaklar,
- Kişisel malların yerine geçen değerler.
Boşanma esnasında yukarıda bahsedilen kişisel mallar paylaşıma konu olmayacaktır.
Mal Ayrılığı Rejimi Nedir ?
Eşler tarafından nikah sırasında veya evlilik devam ederken mal rejimi olarak mal ayrılığı rejimi seçilebilir. Bu durumda eşlerden her biri, kanun sınırları içinde kendi malvarlıkları üzerinde diğer eşin onayını almaksızın, yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını kullanabilmektedir. Mal ayrılığı rejiminde bir malın kendine ait olduğunu eden eş bunu ispatlamakla mükelleftir.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi Nedir ?
Mal ayrılığı rejiminde olduğu gibi burada da eşler kendi malvarlıkları üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarına sahiptirler. Mal ayrılığı rejiminden farklı olarak burada eşler malın kendilerine ait olduğunu ispatlayamıyor ve bu malın eşlerden kime ait olduğu tespit edilemiyor ise ilgili mal her iki eşinde paylı mülkiyetinde olduğu kabul edilir.
Mal Ortaklığı Rejimi Nedir ?
Mal ortaklığı rejimi, ortaklık mallarını ve eşlerin kişisel mallarını kapsamaktadır. Kişisel malların neler olduğundan bahsetmiştik. Ortaklık malları ise; kanun gereğince kişisel mal dışındaki mallar ve gelirleridir. Ortaklık mallarına eşler, bölünmemiş bir bütün olarak sahip olurlar. Eşler tek başlarına ortaklık payı üzerinde tasarruf hakkına sahip değildirler.
Nafaka Nedir ?
Boşanma veya ayrılık sebebi ile eşler arasındaki evlilik birliği bozulmuş ise ortaya çıkan durumda ekonomik olarak zor durumda kalacak olan tarafa diğer tarafça mahkemece bir mali yükümlülük verilir.
Boşanma Davası Devam Ederken İstenilecek Nafaka Türü Hangisidir ?
Boşanma hakkında karar verilmemiş süreç devam ediyor ise maddi olarak zor durumda kalan taraf tedbir nafakası talep edebilir.
Boşanma ve ayrılık davası açılması durumunda hakim, dava devam ettiği sürece lazım olan, öncelikle eşlerin barınmasına, geçimine, çocukların bakım- giderlerine ve korunmasına yönelik önlemler alır. Hakim bu hususa ilişkin kararları resen alır, tarafların talebine ihtiyaç duymaz. Yine bu önlemlerden biri de tedbir nafakasıdır. Hakim, çocuk veya eş açısından tedbir nafakasına hükmedebilir.
Tedbir nafakası şartları ve sebepleri nelerdir:
- Boşanma veya ayrılık sürecine ilişkin davanın devam ediyor olması,
- Boşanma sırasında eşlerden biri maddi olarak zor duruma düşüyorsa onu korumak,
- Çocukları korumak,
- Evlilik sona ermeden önce eşlere geçici maddi koruma.
Lakin birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır. Yani bu durumda tedbir nafakası verilebilmesi için taraflardan talep olması gerekmektedir.
Boşanma Davası Sona Erdiğinde Bağlanılacak Nafaka Türü Hangisidir ?
Taraflardan biri boşanma sebebi ile yoksulluğa düşecekse ve diğer eşten daha ağır kusuru yoksa boşanma sonrasında geçimini sağlayabilmek adına karşı tarafın mali gücü oranında süresiz nafaka talep edebilir. Talep edilebilen bu nafakaya yoksulluk nafakası denir. Bu durumda nafaka yükümlüsünün kusuru da aranmayacaktır. Yani kusursuz olan eş aleyhine de nafakaya hükmedilebilecektir.
Boşanma Sonrası Çocuğun Bakım ve Giderleri için İstenebilecek Nafaka Hangisidir ?
Boşanma sonrası çocuğun bakım ve giderlerini eşler ortak karşılamakla mükelleftir. Çocuğun bakımı, eğitimi, kıyafeti ve diğer giderlerini eşler ortak öder. Bu durumda çocuğun velayeti olmayan taraf, çocuğun velayetine sahip olan eşe mali gücü oranında bir ödeme yapar. İşbu ödeme iştirak nafakasıdır. İştirak nafakası bağlanırken tarafların talepleri aranmaz, mahkeme çocuğun yüksek menfaatini gözeterek resen karar verebilir.
