İşçinin Haklı Fesih Sebepleri

İşçinin haklı fesih sebepleri işçiye iş akdini kanundaki sürelere riayet etmeksizin derhal feshetme hakkı tanıyan olgulardır. Haklı nedenle derhal fesih hakkı işçiye verildiği gibi işverene de verilmiştir. Bu sebeplerle genel olarak haklı nedenle feshin tanımını yapıp incelemek daha doğru olacaktır.

Haklı Nedenle Fesih Nedir ?

Haklı nedenle fesih işçi veya işverenin İş Kanununda belirtilen sebeplere dayanarak iş akdini derhal feshetmesidir. Haklı nedenle fesheden tarafın tazminat hakları saklı kalmaktadır. Haklı bir neden olmaksızın ilgili kanundaki sürelere riayet etmeksizin iş akdini sona erdiren taraf tazminat yükümlülüğü altına girebilir. Oysa haklı nedenle fesih de bu yükümlülük ortadan kalkmaktadır. Haklı nedenle fesih sebepleri sınırsız olarak kabul edilmemiş kanunda tahdidi olarak belirtilmiştir. İşçi ve işveren için haklı nedenle fesih sebepleri İş Kanununda ayrı başlıklar altında düzenlenmiştir.

İşçinin Haklı Nedenle Fesih Sebepleri Nelerdir

İşçinin haklı nedenle fesih sebepleri 4857 Sayılı İş Kanununun 24. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre işçinin iş akdini haklı sebeple derhal sonlandırabileceği haller aşağıdaki gibidir:

1. Sağlık Sebepleri,
2. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri,
3. Zorlayıcı Sebepler.

İşçinin sağlık sebeplerine dayanarak iş akdini haklı nedenle feshedebileceği haller şunlardır:

• Sözleşmeye konu işin yapılması sırasında işin niteliğinden doğan bir nedenle işçinin sağlığının veya yaşamının tehlikeye girmesi,
• İşveren yahut başka bir işçi bulaşıcı bir hastalığa yakalanmışsa ve bu işin gereği işveren veya diğer işçilerle doğrudan görüşmek zorundaysa işçi iş akdini haklı nedenle feshedebilir.

Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller nedeniyle işçinin haklı nedenle sözleşmesini feshedebileceği haller ise şunlardır:

• İşverenin iş sözleşmesi yapılması sırasında işin esaslı noktalarında gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermesi, işçiyi yanıltmış olması,
• İşveren tarafından işçiye veya ailesinden birine karşı şeref ve namusa dokunacak sözler söylenmesi, davranışlarda bulunulması, işçiye cinsel tacizde bulunulması,
• İşverence işçiye veya ailesinden birine sataşılır, gözdağı verilir veya işçiyi, ailesini kanuna karşı davranışta bulunmaya özendirir, kışkırtır, sürükler; işçiye veya aile üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlenir yahut işçi aleyhinde şeref, haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunulması,
• İşçinin işyerinde bir diğer işçi veya üçüncü kişiler tarafından tacize uğraması ve bu durumun işverene bildirilmesine rağmen işverence gerekli önlemlerin alınmamış olması,
• İşveren tarafından işçinin ücretinin kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak ödenmemesi.

İşçinin Haklı Nedenle Sözleşmesini Feshettiği Durumlarda Hak Kazandığı Tazminatlar Nelerdir

• Kıdem tazminatı,
• Fazla mesai ücreti (mevcutsa),
• Yıllık izin ücreti,
• Ödenmemiş maaşı,
• Hafta tatili ve genel tatil ücreti (mevcutsa),
• Prim ve diğer alacaklar.

İşverenin Haklı Nedenle Fesih Sebepleri

İşverenin haklı nedenle fesih sebepleri 4857 Sayılı İş Kanununun 25. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre işverenin iş akdini haklı sebeple sonlandırabileceği durumlar aşağıdaki gibidir:

1. Sağlık Sebepleri
2. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
3. Zorlayıcı Sebepler
4. İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde bu sürelerin bildirim sürelerini aşması

İşveren aşağıdaki sağlık sebeplerinin varlığı durumunda işçinin iş akdini haklı nedenle feshedebilir:

• İşçinin kendi kastından dolayı, içkiye düşkünlüğü gibi sebeplerle bir hastalığa yakalanması, engelli hale gelmesi durumunda bu hususta oluşacak devamsızlığın üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla olması,
• İşçinin yakalandığı hastalığın tedavisi olmaması ve işyerinde bulunmasının sakıncalı olması.

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ise şunlardır:

• İş sözleşmesi yaparken sözleşmenin esaslı noktalarında kendisinde bulunmayan vasıfların işçi tarafından varmış gibi gösterilerek işverenin yanıltılması,
• İşverene veya aile üyelerinden birine şeref, namusa dokunacak sözler sarf edilmesi, davranışlarda bulunulması,
• İşçinin başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması,
• İşçinin işverene, aile üyelerinden birine veya başka bir işçiye karışması, sataşması iş yerine alkol veya uyuşturucu madde etkisinde gelmiş olması veya burada bunları kullanması,
• İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanması, hırsızlık yapması, dürüstlük kurallarına uymayan davranışlarda bulunması,
• İşçinin iş yerinde suç işlemesi,
• İşçinin izin almadan, haklı bir sebebe dayanmadan ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi,
• İşçinin görevlerini yapmaması,
• İşçinin işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin makinelerini bozması (belirli şartlar altında).