Dava reddedildi şeklinde mahkemece hüküm oluşturulması birden çok sebebe bağlı olabilir. Bu sebeplerden bazıları; davanın yetkisiz mahkemede açılması, davanın görevsiz mahkemede açılması, davanın derdest olması, davacının taleplerinin haklı olmaması vb. Dava reddedildi şeklinde aleyhine hüküm oluşturulan davacı hukuki yollara başvurabilir. Başvurulabilecek hukuki yollar dava konusuna göre değişiklik gösterecektir. Konusuna göre hukuki yollar ise şunlardır; itiraz, istinaf, temyiz, yargılamanın yenilenmesi.
Ceza Hukuku Açısından Davanın Reddi Sebepleri Nelerdir ?
Dava reddedildi kararının ceza yargılamasında verilme sebepleri Ceza Muhakemesi Kanununda belirtilmiştir. Buna göre ceza yargılamasında davanın reddedilmesi sebepleri şunlardır:
- Aynı sanık hakkında, işlemiş olduğu aynı fiil nedeniyle kesinleşmiş bir hüküm bulunuyorsa davanın reddine karar verilir. Yani burada anlatılmak istenen kısımları ayrı ayrı ele almamız gerekirse, sanık hakkında aynı fiil sebebi ile bir dava açılmış olmalı, davaya konu suç tarihi aynı olmalı bunların yanında davaya konu olay aynı olmalıdır. Kısacası mükerrer bir dosya söz konusu olmalıdır. Hiç kimse aynı suçtan iki defa yargılanamaz ve cezalandırılamaz.
- Savcılık tarafından kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar verilmiş ve bu karar kesinleşmiş ise yeni bir delil elde edilmeden dava açılamaz. Açılması halinde ise davanın reddine karar verilir.
Yine kesin hüküm nedeniyle davanın reddi kararı verilebilmesi için davaya konu tarafların ve fiilin aynı olması gerekir.
Ceza Hukukunda Davanın Reddi Halinde Başvurulabilecek Hukuki Yollar Nelerdir ?
Dava reddedildi kararını tebliğ alan taraf aşağıdaki kanun yollarına başvurabilir:
- İstinaf: Davanın reddine karar verilmesi halinde istinaf yoluna başvurabilir. İstinaf süresi, gerekçeli kararın muhataba tebliğ edilmesi ile başlar. İki haftalık süre içerisinde ilgili kanun yoluna başvurulmalıdır. İstinaf denetimi, Bölge Adliye Mahkemeleri tarafından yapılır.
- Temyiz: İstinaf mahkemesi tarafından verilen kararların incelemesi temyiz tarafından yapılır. Temyiz merci Yargıtaydır. Bu kanun yoluna başvuru süresi 15 gündür.
Ceza Davalarında Verilebilecek Diğer Hükümler
- Ceza verilmesine yer olmadığı kararı,
- Beraat kararı,
- Davanın düşmesi kararı,
- Mahkumiyet kararı,
- Güvenlik tedbirine hükmedilmesi kararı.
Hukuk Davalarında Davanın Reddi Kararı
Dava reddedildi kararı hukuk davalarında usul veya esas göz önünde bulundurularak verilebilir. Hukuk davalarında usülden red sebepleri şunlardır:
- Dava şartları davanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden araştırılır. Tarafların talebine gerek yoktur. Lakin taraflar da mahkemenin gözden kaçırdığı durumların söz konusu olduğu hallerde dava şartlarının yokluğunu her zaman ileri sürebilir.
- Dava şartı yokluğu tespit edilirse, mahkemece davanın usulden reddine karar verilir. Fakat dava şartı noksanlıklarının giderilmesi mümkünse davanın usülden reddi yerine noksanlığın giderilmesi için süre verilir. Verilen süre içerisinde noksanlığın giderilmemesi halinde davanın usulden reddine karar verilir.
- Dava şartı noksanlığının esasa girilmeden önce fark edilmemiş olması halinde esas hakkında karar verilene kadar usule ilişkin dava şartı noksanlığı giderilmişse bu durumda dava usülden reddedilemeyecektir.
- Davanın usülden reddi kararı davanın her aşamasında verilebilir.
- Davanın yetkili mahkemede açılmaması halinde yetkisizlik kararı verilebilir.
- Davanın görevsiz mahkemede açılması halinde de davanın usulden reddine karar verilir.
- İdari bir işleme karşı idari yargı yolu tüketilmemişse yine davanın reddine karar verilir.
- Dava dilekçesinde eksikliklerin bulunması.
- Gider avansının yatırılmaması.
Davanın usulden reddedilmesi halinde dava tekrar açılabilir. Bu durumda kesin hüküm söz konusu değildir. Lakin davanın tekrardan açılabilmesi için usulden red sebebinin ortadan kaldırılmış olması gerekir.
Davanın esastan reddedildiği haller ise şunlardır:
- Talebin yerinde görülmemesi,
- Davanın ispatlanamamış olması,
- Davada taraf sıfatının bulunmaması,
- Delil avansının süresi içerisinde yatırılmaması.
Tüm bu sebeplerle açmayı düşünülen davada red kararı verilmemesi için alanında uzman bir avukat ile çalışmak, hukuki yardım almak son derece önemlidir. Dava red kararı verilmesi hem maddi hem de zaman kaybına sebep olacaktır.
